Trong không khí hào hùng kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025), chúng ta cùng nhau ôn lại một giai đoạn lịch sử đầy bi tráng, thể hiện ý chí quật cường, tinh thần đoàn kết và khát vọng độc lập, tự do cháy bỏng của dân tộc. Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước không chỉ có vai trò trong sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc mà còn mang những ý nghĩa lịch sử và bài học kinh nghiệm sâu sắc; có tầm ảnh hưởng to lớn đến lịch sử Việt Nam và thế giới.
Ý nghĩa lịch sử của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước
Sau Hiệp định Geneva năm 1954, đất nước ta tạm thời bị chia cắt thành hai miền Nam - Bắc. Đế quốc Mỹ đã can thiệp sâu vào miền Nam, dựng lên chính quyền tay sai Ngô Đình Diệm, âm mưu chia cắt lâu dài Việt Nam, biến miền Nam thành căn cứ quân sự tiền tiêu để ngăn chặn sự lan rộng của chủ nghĩa xã hội ở Đông Nam Á. Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhân dân ta đã đứng lên đấu tranh anh dũng, từ phong trào Đồng Khởi đến Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, đỉnh cao là chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, đã đập tan ách thống trị của Mỹ và chính quyền Sài Gòn, giải phóng hoàn toàn miền Nam, Bắc - Nam sum họp một nhà. Sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ cứu nước có những giá trị lịch sử to lớn.
Thứ nhất, đây là biểu tượng sáng ngời của chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam. Cuộc kháng chiến đã sinh ra biết bao tấm gương chiến đấu kiên cường, bất khuất, anh dũng của quân và dân ta. Từ những người mẹ tiễn con ra trận với niềm tin sắt đá vào thắng lợi, đến những chiến sĩ “quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh” trên các chiến trường khốc liệt, tất cả đã tạo nên một bản hùng ca bất diệt về lòng yêu nước, tinh thần chiến đấu quả cảm và ý chí thống nhất non sông.
Thứ hai, thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ đã chấm dứt ách thống trị của chủ nghĩa thực dân mới trên đất nước ta. Đây là một thắng lợi có ý nghĩa lịch sử to lớn, khẳng định chân lý “không có gì quý hơn độc lập, tự do”. Đây là thành quả vĩ đại của cả dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh - đã hiện thực hóa khát vọng ngàn đời của nhân dân ta về một nước Việt Nam độc lập, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ.
Thứ ba, cuộc kháng chiến đã mở ra một kỷ nguyên mới cho dân tộc Việt Nam - kỷ nguyên độc lập, thống nhất và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Sau chiến tranh, cả nước tập trung vào hàn gắn vết thương chiến tranh, khôi phục và phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn trong công cuộc đổi mới, hội nhập quốc tế, từng bước khẳng định vị thế của mình trên trường quốc tế
Thứ tư, thắng lợi này có ý nghĩa quốc tế sâu sắc, trở thành nguồn cổ vũ mạnh mẽ cho phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở các nước châu Á, Phi, Mỹ Latinh. Từ đây, Việt Nam đã trở thành nguồn cảm hứng, là biểu tượng của cuộc đấu tranh chống áp bức, bất công của các dân tộc thuộc địa và phụ thuộc trên thế giới. Đồng thời, thắng lợi này góp phần làm lung lay hệ thống đế quốc chủ nghĩa toàn cầu, đặc biệt là vị thế của Mỹ trên trường quốc tế; góp phần vào sự thay đổi cục diện của thế giới.
Nửa thế kỷ đã trôi qua, nhưng những giá trị của Đại thắng mùa xuân 1975 vẫn còn đó với thời đại, mãi mãi khắc ghi vào trang sử hào hùng của dân tộc và trong lòng mỗi người dân Việt Nam cũng như bạn bè thế giới. Điều đó đã được Đại hội IV (1976) của Đảng ghi nhận: “Năm tháng sẽ trôi qua, nhưng thắng lợi của nhân dân ta trong sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nước mãi mãi được ghi vào lịch sử dân tộc ta như một trong những trang chói lọi nhất, một biểu tượng sáng ngời về sự toàn thắng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng và trí tuệ con người và đi vào lịch sử thế giới như một chiến công vĩ đại của thế kỷ XX, một sự kiện có tầm quan trọng quốc tế to lớn và có tính thời đại sâu sắc”.
Những bài học kinh nghiệm quý giá
Một là, bài học về sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng Cộng sản Việt Nam là then chốt. Dưới sự lãnh đạo kiên định và tài tình của Đảng, toàn dân tộc đã phát huy cao độ sức mạnh tổng hợp, vượt qua muôn vàn khó khăn, thử thách để đi đến thắng lợi cuối cùng. Trong thời đại ngày nay, vai trò lãnh đạo của Đảng vẫn là nhân tố quyết định thành công trong sự nghiệp phát triển đất nước và hội nhập quốc tế.
Hai là, bài học về phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, mọi tầng lớp nhân dân, không phân biệt giới tính, độ tuổi, dân tộc, tôn giáo… đều cùng nhau chung sức, đồng lòng hướng về một mục tiêu duy nhất: đánh đuổi giặc ngoại xâm, giành lại độc lập. Đoàn kết chính là cội nguồn sức mạnh của chiến thắng trong quá khứ và là động lực to lớn cho phát triển hôm nay.
Ba là, bài học về kết hợp sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại, biết tranh thủ sự ủng hộ quốc tế. Trong chiến tranh, Việt Nam đã tranh thủ sự ủng hộ to lớn từ các lực lượng tiến bộ, bạn bè quốc tế, nhất là từ các nước xã hội chủ nghĩa, tạo nên thế trận chính trị và ngoại giao rộng lớn để cô lập và chiến thắng kẻ thù.
Bốn là, bài học về tinh thần tự lực, tự cường, sẵn sàng vượt qua mọi khó khăn để đi đến thắng lợi. Trong giai đoạn đất nước đang đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập, tinh thần ấy vẫn cần được phát huy để vượt qua những thách thức của thời kỳ mới.
Kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước là dịp để chúng ta ôn lại trang sử hào hùng của dân tộc, tưởng nhớ công lao to lớn của các anh hùng liệt sĩ, các thế hệ cha anh đã không tiếc máu xương vì độc lập, tự do của Tổ quốc. Đồng thời, đây cũng là dịp để chúng ta nhìn nhận sâu sắc hơn về vai trò và ý nghĩa vĩ đại của cuộc kháng chiến chống Mỹ, từ đó tiếp thêm sức mạnh, ý chí và quyết tâm để xây dựng một nước Việt Nam ngày càng giàu mạnh, phồn vinh và hạnh phúc. Dấu ấn vàng son của cuộc kháng chiến sẽ mãi mãi là niềm tự hào, là nguồn động lực to lớn cho các thế hệ người Việt Nam trên con đường xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.